دیوار سنگ لاشه نوعی دیوار است که از سنگ‌های طبیعی نامنظم و بدون تراش استفاده می‌شود. این دیوارها به‌طور معمول در پروژه‌های ساخت و ساز سنتی، باغ‌ها، محوطه‌سازی، و دیوارهای محافظ استفاده می‌شوند. سنگ لاشه به‌دلیل داشتن شکل نامنظم و ظاهر طبیعی، برای ایجاد جلوه‌ای زیبا و پایدار در محیط‌های بیرونی محبوب است.
ویژگی‌های دیوار سنگ لاشه:
- مقاومت بالا: سنگ لاشه به دلیل جنس محکم و طبیعی، در برابر شرایط جوی، فشار و ضربه بسیار مقاوم است.
- ظاهر طبیعی: سنگ‌ها به‌دلیل داشتن شکل نامنظم و طبیعی، زیبایی خاصی به دیوارها می‌بخشند و با محیط طبیعی بهتر هماهنگ می‌شوند.
- تنوع در اندازه و رنگ: سنگ‌های لاشه در اندازه‌ها و رنگ‌های مختلف در دسترس هستند که باعث می‌شود بتوان طرح‌های مختلفی را اجرا کرد.
- دوام طولانی: به‌دلیل مقاومت در برابر فرسایش، این نوع دیوارها طول عمر بالایی دارند.
برای ساخت دیوار سنگ لاشه معمولاً از ملات یا دوغاب سیمانی به‌عنوان چسباننده استفاده می‌شود تا سنگ‌ها به‌خوبی به یکدیگر متصل شوند.
برای ادامه توضیحات در مورد دیوار سنگ لاشه، به مراحل ساخت، نکات فنی و مزایای دیگر این نوع دیوار می‌پردازیم.
مراحل ساخت دیوار سنگ لاشه:
-
آماده‌سازی سطح زمین:
- ابتدا باید سطح زمین برای ساخت دیوار آماده شود. زمین باید صاف و محکم شود تا بتوان پایه‌ای مستحکم برای دیوار ایجاد کرد. گاهی نیاز به حفر یک پی کم‌عمق برای پایداری بیشتر وجود دارد.
-
چیدمان سنگ‌ها:
- سنگ‌های لاشه به‌صورت نامنظم چیده می‌شوند. در این مرحله، مهارت استادکار اهمیت بالایی دارد. سنگ‌ها باید طوری قرار گیرند که کمترین فاصله بین آنها وجود داشته باشد تا دیوار پایداری خوبی داشته باشد.
-
ملات یا دوغاب‌ریزی:
- از ملات سیمانی یا دوغاب برای پر کردن فاصله بین سنگ‌ها استفاده می‌شود. این ملات نه تنها سنگ‌ها را به هم متصل می‌کند، بلکه نقش مهمی در جلوگیری از نفوذ آب و افزایش استحکام دیوار دارد.
-
پر کردن فواصل:
- برای استحکام بیشتر، گاهی در فواصل بزرگ بین سنگ‌های لاشه، سنگ‌های کوچکتر قرار می‌دهند تا فضاها به‌خوبی پر شوند و دیوار منسجم‌تر باشد.
-
تمام‌کاری و پرداخت نهایی:
- در نهایت، دیوار تمیزکاری شده و پرداخت نهایی صورت می‌گیرد. برخی از دیوارهای سنگ لاشه به‌صورت کاملاً طبیعی رها می‌شوند و برخی دیگر برای هماهنگی با محیط یا افزایش زیبایی، رنگ یا پوششی خاص دریافت می‌کنند.
نکات فنی در ساخت دیوار سنگ لاشه:
- انتخاب سنگ: باید سنگ‌هایی انتخاب شوند که از نظر اندازه و شکل بتوانند به خوبی کنار یکدیگر قرار گیرند و دیوار استحکام کافی را داشته باشد.
- مقاومت در برابر آب: اگر دیوار در معرض رطوبت زیاد قرار دارد، باید از ملات ضدآب و روش‌های مناسب برای جلوگیری از نفوذ آب استفاده شود.
- پایه‌گذاری مناسب: پایه دیوار باید به خوبی تقویت شده و سنگ‌های بزرگی در قسمت پایه قرار داده شوند تا دیوار تحت فشار و وزن به مرور زمان تخریب نشود.
مزایای دیگر دیوار سنگ لاشه:
-
دوام و پایداری بالا: سنگ لاشه به‌طور طبیعی در برابر شرایط سخت محیطی مانند باران، برف، باد و حتی زلزله مقاوم است و دیوارهای ساخته شده با این نوع سنگ می‌توانند دهه‌ها بدون نیاز به تعمیرات بزرگ دوام داشته باشند.
-
قابلیت تطبیق با محیط‌های طبیعی: به دلیل ظاهر طبیعی و رنگ‌های متنوع سنگ لاشه، این دیوارها به‌خوبی با محیط‌های طبیعی و باغ‌ها هماهنگ می‌شوند.
-
نیاز کم به نگهداری: دیوارهای سنگ لاشه به‌دلیل استحکام بالای مواد سازنده، نیاز کمتری به تعمیرات و نگهداری دارند و این امر باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های طولانی‌مدت می‌شود.
-
جلوه‌ی زیبا و سنتی: این دیوارها جلوه‌ای سنتی و طبیعی به محیط می‌دهند و در پروژه‌های معماری سنتی و حتی مدرن به عنوان عنصری جذاب استفاده می‌شوند.
معایب و محدودیت‌ها:
- هزینه اولیه بالا: به دلیل نیاز به نیروی کار ماهر و سنگ‌های طبیعی، هزینه ساخت دیوار سنگ لاشه معمولاً بیشتر از دیوارهای بتنی یا آجری است.
- زمان‌بر بودن ساخت: به‌علت نیاز به چیدمان دقیق سنگ‌ها، ساخت دیوار سنگ لاشه نسبت به دیوارهای پیش‌ساخته زمان بیشتری می‌برد.
این نوع دیوارها به‌طور گسترده در مناطق روستایی، محوطه‌های تفریحی، و پروژه‌های معماری که به حفظ اصالت و زیبایی طبیعی محیط اهمیت می‌دهند، کاربرد دارند.
در ادامه توضیحات مربوط به دیوار سنگ لاشه، به موضوعات دیگری مانند انواع سنگ‌های مورد استفاده، روش‌های مختلف اجرا، و کاربردهای متنوع این نوع دیوارها در معماری و محوطه‌سازی می‌پردازیم.
انواع سنگ‌های مورد استفاده در دیوار سنگ لاشه:
سنگ لاشه معمولاً از مواد طبیعی و محلی استخراج می‌شود که در مناطق مختلف به وفور یافت می‌شود. برخی از انواع سنگ‌هایی که معمولاً در ساخت دیوارهای سنگ لاشه استفاده می‌شوند عبارتند از:
-
سنگ گرانیت:
- یکی از محکم‌ترین و مقاوم‌ترین انواع سنگ‌هاست. گرانیت به دلیل دوام بالا در برابر فرسایش و تغییرات دمایی، در ساخت دیوارهای محافظ و مقاوم کاربرد دارد. رنگ‌های مختلف این سنگ از سفید تا خاکستری و مشکی وجود دارد.
-
سنگ آهک:
- این سنگ نرم‌تر و در کار با آن آسان‌تر از گرانیت است. سنگ آهک به‌دلیل رنگ‌های روشن و جذاب، برای ساخت دیوارهای تزئینی و باغی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما مقاومت کمتری نسبت به گرانیت در برابر آب و هوا دارد.
-
سنگ مرمریت:
- با سطحی صیقلی و رنگ‌های جذاب، مرمریت بیشتر در دیوارهای تزئینی به‌کار می‌رود. اگرچه این سنگ زیباست، اما مقاومت آن در برابر فرسایش کمتر است و در محیط‌های مرطوب چندان مناسب نیست.
-
سنگ تراورتن:
- سنگ تراورتن به‌دلیل داشتن خلل و فرج و سطحی طبیعی، برای دیوارهای باغی و فضاهای باز مناسب است. این سنگ هم مقاومت خوبی در برابر تغییرات دمایی و فرسایش دارد و هم از نظر ظاهری زیباست.
-
سنگ بازالت:
- سنگ بازالت با رنگ تیره و مقاومت بسیار بالا برای ساخت دیوارهای محافظ و دیوارهایی که نیاز به استحکام بیشتری دارند، مناسب است. این سنگ معمولاً در مناطق آتشفشانی یافت می‌شود و به‌دلیل تراکم بالایش، مقاومت بالایی در برابر ضربه و فشار دارد.
روش‌های مختلف اجرای دیوار سنگ لاشه:
-
اجرای خشک:
- در این روش سنگ‌ها بدون استفاده از ملات چیده می‌شوند. این تکنیک معمولاً در ساخت دیوارهای موقتی یا دیوارهای کم‌ارتفاع در باغ‌ها استفاده می‌شود. در این حالت سنگ‌ها باید با دقت زیادی کنار هم قرار گیرند تا دیوار پایدار باشد.
-
اجرای با ملات:
- این روش رایج‌تر است و در آن از ملات سیمانی برای چسباندن سنگ‌ها به یکدیگر استفاده می‌شود. ملات باعث افزایش پایداری دیوار می‌شود و دیوار می‌تواند ارتفاع و ضخامت بیشتری داشته باشد. این روش برای دیوارهای دائمی و مقاوم‌تر به کار می‌رود.
-
اجرای دوغاب‌ریزی:
- در این روش، بعد از چیدن سنگ‌ها، دوغاب رقیق بین سنگ‌ها ریخته می‌شود تا تمامی فضاهای خالی پر شود. این روش به‌خصوص برای جلوگیری از نفوذ آب و افزایش استحکام دیوار مفید است.
کاربردهای متنوع دیوار سنگ لاشه:
-
دیوارهای باغی و محوطه‌سازی:
- دیوارهای سنگ لاشه به‌دلیل ظاهر طبیعی و زیبا، برای تفکیک فضاها در باغ‌ها و محوطه‌ها کاربرد دارند. این دیوارها می‌توانند به‌عنوان حفاظ یا دیوارهای تزئینی استفاده شوند و به فضا زیبایی طبیعی ببخشند.
-
دیوارهای محافظ و حائل:
- در زمین‌های شیب‌دار یا مناطقی که نیاز به جلوگیری از فرسایش خاک دارند، دیوارهای سنگ لاشه به‌عنوان دیوارهای حائل استفاده می‌شوند. این دیوارها علاوه بر داشتن عملکرد حفاظتی، به استحکام کلی زمین کمک می‌کنند.
-
دیوارهای معماری سنتی:
- در پروژه‌های معماری سنتی و روستایی، از دیوارهای سنگ لاشه برای حفظ اصالت و هماهنگی با محیط استفاده می‌شود. این نوع دیوارها به‌ویژه در مناطق کوهستانی و روستایی بسیار رایج است.
-
دیوارهای داخلی و تزئینی:
- اگرچه بیشتر دیوارهای سنگ لاشه در فضاهای بیرونی استفاده می‌شوند، اما در برخی پروژه‌های معماری مدرن از این دیوارها به‌عنوان عنصری تزئینی در فضای داخلی نیز استفاده می‌شود. این دیوارها می‌توانند به فضا حالتی روستایی و گرم ببخشند.
مزایا و کاربردهای زیست‌محیطی:
- دوستدار محیط زیست: استفاده از سنگ‌های طبیعی که به‌طور مستقیم از طبیعت استخراج می‌شوند، در مقایسه با مصالح ساختمانی صنعتی، انرژی کمتری برای تولید و حمل و نقل مصرف می‌کند و در نتیجه دیوارهای سنگ لاشه به‌عنوان انتخابی پایدار و دوستدار محیط زیست شناخته می‌شوند.
- کاهش فرسایش خاک: در مناطق شیب‌دار، دیوارهای سنگ لاشه با مهار خاک و جلوگیری از فرسایش، به حفظ محیط زیست و ثبات زمین کمک می‌کنند.
نتیجه‌گیری:
دیوار سنگ لاشه به‌عنوان یک عنصر مهم در معماری و محوطه‌سازی، به دلیل مقاومت بالا، ظاهر طبیعی و زیبا، و سازگاری با محیط‌های مختلف، مورد توجه بسیاری از معماران و طراحان قرار گرفته است. این دیوارها با وجود هزینه‌ی بالاتر و زمان‌بر بودن ساخت، به‌دلیل دوام طولانی و نگهداری کم، به‌عنوان سرمایه‌گذاری بلندمدت در پروژه‌های ساختمانی و محوطه‌سازی محسوب می‌شوند.